Quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia là gì? Bạn có đang thắc mắc Việt Nam đang có kế hoạch gì để quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia tại Việt Nam không? Hãy tìm hiểu ngay câu trả lời thông qua bài viết “Quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia tại Việt Nam” cùng BKCEMS. 

I. QUY HOẠCH MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA LÀ GÌ?

Quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia là một quá trình quan trọng để xác định vị trí, phạm vi và cấu trúc của các trạm quan trắc môi trường trên toàn quốc. Mạng lưới này giúp thu thập thông tin về chất lượng không khí, nước, đất và các thành phần môi trường khác, nhằm đánh giá tình trạng môi trường và đưa ra các biện pháp bảo vệ và quản lý môi trường hiệu quả.

Quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia thường được thực hiện bởi các cơ quan chức năng và tổ chức đảm nhận nhiệm vụ quan trắc môi trường ở Việt Nam, chẳng hạn như Bộ Tài nguyên và Môi trường, Viện Môi trường và Tài nguyên, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, các trường đại học và viện nghiên cứu.

Quá trình quy hoạch bao gồm các bước sau:

1. Định rõ mục tiêu: Xác định mục tiêu và phạm vi của mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia, bao gồm các thông số cần quan trắc, khu vực quan trắc và mục đích sử dụng thông tin quan trắc.
2. Xác định vị trí: Dựa trên mục tiêu và yêu cầu quan trắc, xác định vị trí các trạm quan trắc môi trường trên bản đồ quốc gia. Các yếu tố cần xem xét bao gồm đặc điểm địa hình, phân bố dân cư, nguồn gốc ô nhiễm, vùng đặc biệt quan trọng từ môi trường.
3. Xác định số lượng và loại trạm quan trắc: Xác định số lượng và loại trạm quan trắc cần thiết để đảm bảo độ phủ và đại diện cho các khu vực quan trọng trong quốc gia.
4. Xác định thông số quan trắc: Xác định các thông số cần quan trắc tại mỗi trạm, bao gồm chất lượng không khí, nước, đất và sinh thái.
5. Xác định kiểu và thiết bị quan trắc: Xác định kiểu và thiết bị quan trắc phù hợp với các thông số quan trắc được xác định. Đảm bảo kiểm soát chất lượng dữ liệu.
6. Xây dựng cơ sở hạ tầng: Xây dựng các trạm quan trắc, bao gồm các thiết bị cần thiết, hệ thống truyền thông và cơ sở hạ tầng liên quan.
7. Quản lý và vận hành: Thiết lập hệ thống quản lý và vận hành mạng lưới quan trắc môi trường, bao gồm việc thu thập, xử lý và phân tích dữ liệu, đảm bảo chất lượng dữ liệu và thông báo kết quả quan trắc tới các cơ quan liên quan và công chúng.

Quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia tại Việt Nam đã được thực hiện trong một số giai đoạn khác nhau và liên tục được đánh giá và điều chỉnh để đáp ứng nhu cầu quan trắc môi trường của đất nước. Việc xây dựng và quản lý mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia là một công việc quan trọng để đảm bảo bảo vệ môi trường và phát triển bền vững ở Việt Nam.

II. PHÊ DUYỆT QUY HOẠCH MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA TẠI VIỆT NAM

Mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia được quy hoạch trên cơ sở rà soát, sửa đổi, cập nhật mới các nội dung về quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2016-2025, đáp ứng các quy định của Luật Bảo vệ môi trường. Việc xây dựng quy hoạch tổng thể hệ thống quan trắc môi trường quốc gia bao gồm chương trình quan trắc chất lượng môi trường tại các lưu vực sông và hồ liên tỉnh, các vùng kinh tế trọng điểm, khu vực tập trung nhiều nguồn thải, có nguồn thải lớn tác động liên tỉnh, quan trắc môi trường xuyên biên giới để theo dõi diễn biến chất lượng môi trường, kịp thời cung cấp thông tin, dữ liệu và nâng cao năng lực cảnh báo môi trường phục vụ công tác quản lý.

Hiện tại, Quyết định số 90/QĐ-TTg, ngày 12/1/2016 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Quy hoạch mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia giai đoạn 2016 – 2025, tầm nhìn đến năm 2030 đã có hiệu lực kể từ ngày 12/01/2016. 

”Quy hoạch tổng thể hệ thống quan trắc môi trường quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 là nhiệm vụ quan trọng nhằm cụ thể hóa Quyết định 90/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, Quy hoạch sẽ góp phần đẩy mạnh quá trình theo dõi, đánh giá chất lượng môi trường, cung cấp số liệu quan trắc môi trường tác động phục vụ đánh giá hiện trạng, cảnh báo và đề xuất các giải pháp bảo vệ môi trường, đồng thời nâng cao tính thống nhất và đảm bảo chất lượng hoạt động quan trắc môi trường cho toàn mạng lưới”, Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân nhấn mạnh.

III. MỤC TIÊU QUY HOẠCH MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA TẠI VIỆT NAM

Mục tiêu của quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia tại Việt Nam bao gồm:

1. Đánh giá chất lượng môi trường: Mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia nhằm thu thập thông tin về chất lượng không khí, nước, đất và các thành phần môi trường khác. Mục tiêu là đánh giá chính xác tình trạng môi trường, nhận biết các nguồn ô nhiễm và hiểu rõ các vấn đề môi trường đang diễn ra.
2. Cung cấp thông tin cho quản lý môi trường: Mạng lưới quan trắc môi trường cung cấp dữ liệu và thông tin cần thiết để hỗ trợ quyết định quản lý môi trường. Thông qua việc thu thập và phân tích dữ liệu, mạng lưới này giúp cung cấp các thông số cần thiết cho việc định rõ chính sách, quy định và biện pháp quản lý môi trường.
3. Theo dõi hiệu quả các biện pháp bảo vệ môi trường: Mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia đánh giá hiệu quả của các biện pháp và chính sách bảo vệ môi trường được triển khai. Thông qua việc so sánh dữ liệu quan trắc với các tiêu chuẩn và chỉ số môi trường, mạng lưới này đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tác động của các hoạt động con người lên môi trường và hiệu quả của các biện pháp bảo vệ.
4. Cung cấp thông tin cho công chúng: Mạng lưới quan trắc môi trường cung cấp thông tin về chất lượng môi trường cho công chúng. Điều này giúp tăng cường nhận thức của công chúng về vấn đề môi trường, khuyến khích sự tham gia và tạo ra sự chấp nhận và hành động tích cực trong việc bảo vệ môi trường.
5. Hỗ trợ nghiên cứu và phân tích: Dữ liệu từ mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia cung cấp nguồn tài nguyên quý giá cho các hoạt động nghiên cứu và phân tích về môi trường. Các nhà nghiên cứu, chuyên gia và cơ quan chức năng có thể sử dụng dữ liệu này để nghiên cứu và đưa ra các giải pháp khoa học nhằm cải thiện quản lý và bảo vệ môi trường.

Tổng thể, mục tiêu của quy hoạch mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia tại Việt Nam là đảm bảo việc đánh giá chất lượng môi trường chính xác, cung cấp thông tin cho quản lý môi trường, đánh giá hiệu quả các biện pháp bảo vệ môi trường, tạo sự nhận thức và sự tham gia của công chúng, cũng như hỗ trợ nghiên cứu và phân tích về môi trường.

IV. SỐ LƯỢNG TRẠM QUAN TRẮC THEO QUY HOẠCH MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA TẠI VIỆT NAM

Thông tin về số lượng trạm quan trắc trong mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia tại Việt Nam có thể thay đổi theo thời gian và từng giai đoạn quy hoạch. Tuy nhiên, theo thông tin tại thời điểm năm 2021, Việt Nam đã xây dựng và vận hành một số lượng lớn trạm quan trắc môi trường trên toàn quốc.

Theo Báo cáo Tình hình môi trường quốc gia Việt Nam năm 2020 của Bộ Tài nguyên và Môi trường Việt Nam, mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia bao gồm hơn 300 trạm quan trắc môi trường, được phân bố rải rác trên khắp các tỉnh thành của Việt Nam. Các trạm quan trắc này bao gồm các loại trạm quan trắc khác nhau như trạm quan trắc không khí, trạm quan trắc nước, trạm quan trắc đất và trạm quan trắc sinh thái.

V. CHỨC NĂNG TRẠM QUAN TRẮC THEO QUY HOẠCH MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA TẠI VIỆT NAM

Các trạm quan trắc môi trường có chức năng chính là thu thập thông tin và dữ liệu về chất lượng môi trường xung quanh chúng. Chúng được thiết kế và đặt tại các vị trí đại diện cho khu vực được quan tâm để đo lường và ghi nhận các thông số môi trường quan trọng. Dưới đây là một số chức năng chính của các trạm quan trắc môi trường:

1. Đo lường chất lượng không khí: Các trạm quan trắc không khí đo lường và ghi nhận các thông số như nồng độ khí thải, ô nhiễm không khí, các chất gây ô nhiễm như khí CO2, SO2, NOx, các hạt mịn PM2.5, PM10 và các chất hóa học khác. Thông qua việc đo lường này, trạm quan trắc môi trường cung cấp thông tin về chất lượng không khí và giúp đánh giá tác động của ô nhiễm không khí đối với sức khỏe con người và môi trường.
2. Quan trắc chất lượng nước: Các trạm quan trắc nước đo lường các chỉ tiêu quan trọng như nồng độ ô nhiễm hóa học, vi sinh, chất lượng về độ pH, độ mặn, nhiệt độ và các yếu tố khác. Thông qua việc ghi nhận dữ liệu này, trạm quan trắc môi trường giúp đánh giá chất lượng nước và tác động của ô nhiễm nước đối với sức khỏe con người, động vật và hệ sinh thái nước.
3. Đo lường chất lượng đất: Các trạm quan trắc đất thực hiện đo lường các chỉ tiêu như độ pH, nồng độ các chất hóa học, độ ẩm, hàm lượng chất hữu cơ và các chỉ số khác để đánh giá chất lượng đất. Thông qua việc theo dõi dữ liệu này, trạm quan trắc môi trường giúp đánh giá sự ô nhiễm đất, tình trạng đất và tác động của ô nhiễm đất đối với nông nghiệp, sinh thái đất và con người.
4. Theo dõi sinh thái và đa dạng sinh học: Các trạm quan trắc sinh thái đo lường các chỉ tiêu như sự đa dạng sinh học, loài động thực vật, sự phân bố và số lượng các loài sinh vật. Thông qua việc ghi nhận dữ liệu này, trạm quan trắc môi trường giúp đánh giá sự thay đổi sinh thái và tình trạng bảo tồn đa dạng sinh học.

5. Cung cấp dữ liệu và thông tin: Các trạm quan trắc môi trường cung cấp dữ liệu và thông tin liên quan đến chất lượng môi trường cho các cơ quan chức năng, nhà nghiên cứu, chính phủ và công chúng. Thông qua việc chia sẻ dữ liệu này, trạm quan trắc môi trường đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ quyết định quản lý môi trường, đánh giá hiệu quả các biện phc và chính sách môi trường, và tăng cường nhận thức của công chúng về vấn đề môi trường.

VI. ĐƠN VỊ QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG VÀ LẬP KẾ HOẠCH QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG THEO QUY HOẠCH MẠNG LƯỚI QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA

Các đơn vị có nhu cầu về lập hồ sơ quan trắc môi trường định kỳ & lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường hoàn toàn có thể tự mình thực hiện. Tuy nhiên để đảm bảo chính xác, Quý khách hàng cần đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm. Tại BKCEMS, chúng tôi cung cấp các giải pháp liên quan đến lập hồ sơ quan trắc môi trường và lắp đặt về trạm đặt hệ thống quan trắc môi trường tự động từ việc tư vấn, thiết kế, lắp đặt một trạm quan trắc tự động theo tiêu chuẩn quốc tế, với những ưu điểm vượt trội: