Hệ thống quan trắc môi trường là hệ thống gì? Hệ thống quan trắc môi trường bao gồm những thành phần nào? Hệ thống quan trắc môi trường được lắp đặt ở đâu? Hãy cùng BKCEMS tìm hiểu thông qua bài viết “Những điều cần biết về hệ thống quan trắc môi trường” sau đây.

1. GIỚI THIỆU VỀ HỆ THỐNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG

• Trong thời đại công nghệ hiện đại, việc quan tâm và giám sát môi trường trở nên ngày càng quan trọng. Hệ thống quan trắc môi trường giúp chúng ta theo dõi, đánh giá và kiểm soát chất lượng môi trường xung quanh chúng ta. Bài viết này sẽ giới thiệu về hệ thống quan trắc môi trường và những điều cần biết về nó.

2. KHÁI NIỆM VÀ MỤC ĐÍCH CỦA HỆ THỐNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG

1.1 Khái niệm về hệ thống quan trắc môi trường  

• Hệ thống quan trắc môi trường là một mạng lưới các trạm quan trắc được đặt ở các vị trí chiến lược trong một khu vực nhất định. Nhiệm vụ của hệ thống quan trắc môi trường là thu thập dữ liệu về chất lượng không khí, nước và đất, từ đó đánh giá tác động của con người và các hoạt động công nghiệp đến môi trường.

1.2 Mục đích của hệ thống quan trắc môi trường

• Đánh giá chất lượng môi trường: Hệ thống quan trắc môi trường cung cấp dữ liệu về chất lượng không khí, nước và đất trong khu vực quan trắc. Từ đó, ta có thể đánh giá mức độ ô nhiễm và tác động của nó đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.
• Xác định nguồn gốc ô nhiễm: Dữ liệu thu thập từ hệ thống quan trắc môi trường giúp xác định nguồn gốc ô nhiễm, từ đó đưa ra các biện pháp giảm thiểu ô nhiễm hiệu quả.
• Đưa ra cảnh báo và cứu trợ: Hệ thống quan trắc môi trường cung cấp dữ liệu thời gian thực về chất lượng môi trường. Khi có tình huống khẩn cấp như ô nhiễm nước hoặc không khí, hệ thống này sẽ đưa ra cảnh báo và giúp chúng ta đưa ra các biện pháp cứu trợ kịp thời.

3. CÁC THÀNH PHẦN CỦA HỆ THỐNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG 

3.1 Các trạm quan trắc

• Hệ thống quan trắc môi trường gồm nhiều trạm quan trắc đặt ở các điểm chiến lược. Các trạm này được trang bị các thiết bị đo và cảm biến để thu thập dữ liệu về chất lượng không khí, nước và đất.

3.2 Hệ thống truyền thông

• Dữ liệu từ các trạm quan trắc được truyền về trung tâm quản lý thông qua hệ thống truyền thông. Các công nghệ truyền thông như mạng internet hoặc viễn thông được sử dụng để đảm bảo việc truyền dữ liệu nhanh chóng và chính xác.
• Hiện nay, theo quy định của Pháp luật Việt Nam, dữ liệu từ hệ thống quan trắc môi trường được truyền đến hệ thống phần mềm ở Sở Tài nguyên và Môi trường thông qua thiết bị lưu trữ, giám sát và truyền dữ liệu (Datalogger)

3.3 Trung tâm quản lý

• Trung tâm quản lý là nơi tiếp nhận và xử lý dữ liệu từ các trạm quan trắc. Các chuyên gia sẽ phân tích và đánh giá dữ liệu để đưa ra các biện pháp quản lý và cải thiện chất lượng môi trường.

4. ƯU ĐIỂM VÀ HẠN CHẾ CỦA HỆ THỐNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG

4.1 Ưu điểm của hệ thống quan trắc môi trường

• Cung cấp dữ liệu chính xác và đáng tin cậy về chất lượng môi trường
• Đánh giá tác động của con người và các hoạt động công nghiệp đến môi trường.
• Cảnh báo và đưa ra các biện pháp cứu trợ kịp thời trong tình huống khẩn cấp.

4.2 Hạn chế của hệ thống quan trắc môi trường

• Đòi hỏi sự đầu tư lớn về cả kinh phí và công nghệ.
• Yêu cầu sự chuyên môn cao trong việc vận hành và xử lý dữ liệu.

5. CÁC HỆ THỐNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG

5.1. Hệ thống quan trắc môi trường khí thải tự động

• Hệ thống quan trắc khí thải tự động bkcems 2000 là sản phẩm giúp đo đạc các chỉ số môi trường cố định gồm: lưu lượng, nhiệt độ, áp suất, lượng Oxy, bụi tổng, SOx, NOx và CO. Hệ thống quan trắc khí thải tự động bkcems sẽ giám sát các thông số về công nghiệp & môi trường trực tuyến và gửi về sở TNMT. Hệ thống quan trắc môi trường khí thải tự động BKCEMS đáp ứng theo yêu cầu kĩ thuật của Thông tư 10/2021/TT-BTNMT. Với kinh nghiệm >10 năm, hệ thống quan trắc môi trường khí thải tự động do BKCEMS cung cấp là giải pháp cạnh tranh nhất thị trường hiện nay. 
• Tại khoản 5 Điều 98 Nghị định 08/2022/NĐ-CP quy định về quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục quy định như sau: Thời hạn hoàn thành việc lắp đặt hệ thống quan trắc bụi, khí thải công nghiệp tự động, liên tục (có camera theo dõi) và kết nối, truyền số liệu trực tiếp đến cơ quan chuyên môn về bảo vệ môi trường cấp tỉnh chậm nhất là ngày 31 tháng 12 năm 2024 đối với dự án, cơ sở xả bụi, khí thải công nghiệp ra môi trường có mức lưu lượng hoặc công suất của công trình, thiết bị xử lý bụi, khí thải quy định tại Cột 5 Phụ lục XXIX ban hành kèm theo Nghị định này.

5.2. Hệ thống quan trắc môi trường nước thải tự động

• Quan trắc nước thải tự động là một công nghệ hiện đại được sử dụng trong việc giảm thiểu tác động của việc xử lý nước thải đối với môi trường. Có thể nói rằng việc áp dụng quan trắc nước thải tự động đã trải qua một quy trình phát triển dài dài và đang trở thành xu hướng chính trong việc quản lý nước thải.
• Hệ thống quan trắc nước thải tự động hay còn gọi là hệ thống quan trắc nước thải online là một trạm đo đạc tự động được lắp đặt tại nơi có nước thải đã qua xử lý các yếu tố ô nhiễm. Mục đích của Hệ thống Quan trắc nước thải tự động nhằm giám sát lưu lượng và đo lường chất lượng nước thải thông qua các chỉ số đo được tại các điểm lắp đặt. Hệ thống quan trắc nước thải tự động của bkcems tuân theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP và yêu cầu kĩ thuật của Thông tư 10/2021/TT-BTNMT về quan trắc khí thải tự động, quan trắc nước thải tự động,….
• Hệ thống quan trắc nước thải tự động là hệ thống được xây dựng để ghi nhận, theo dõi, truyền dữ liệu quản lý từ xa các thông số môi trường nước như pH, nhiệt độ, TSS, COD, Amonia, TOC, Tổng N, Tổng P, lưu lượng,… nhằm đánh giá chất lượng cũng như lưu lượng xả thải vào nguồn nước của một dự án ra môi trường bên ngoài. BKCEMS là đơn vị tiên phong trong lắp đặt hệ thống quan trắc nước thải tự động tại Việt Nam.

Yêu cầu thiết bị hệ thống quan trắc nước thải tự động, liên tục

• Cảm biến đo các chỉ tiêu (sensors): phụ thuộc vào tính chất nguồn xả thải mà có các sensor đo tương ứng như: lưu lượng vào ra,  COD, BOD, TSS, độ màu, pH, nhiệt độ, Tổng Nito (TN), Tổng phốt pho (TP), PO4, NH3, tổng dầu mỡ khoáng, các kim loại,… 
• Thiết bị lưu trữ, truyền nhận dữ liệu (Datalogger): Mục đích lưu trữ và hiển thị dữ liệu tại trạm, đồng thời truyền dữ liệu theo đúng định dạng chuẩn được quy định tại Thông tư 10/2021/TT-BTNMT về Sở Tài nguyên Môi trường địa phương.
• Hệ thống lấy mẫu nước tự động: nhằm giúp cơ quan quản lý có thể lấy mẫu tự động hoặc thủ công từ xa thông qua các thiết bị có kết nối internet mọi lúc mọi nơi khi có bất kỳ thông số nào vượt ngưỡng.
• Các thiết bị phụ trợ như: hệ thống làm sạch bằng khí nén, tủ hệ thống chứa các module hiển thị và cấp nguồn cho hệ thống, camera giám sát nguồn thải, các thiết bị phụ trợ khác.

5.3. Hệ thống quan trắc môi trường không khí xung quanh

Hệ thống môi trường quan trắc không khí xung quanh là hệ thống quan trắc được lắp đặt để giám sát chất lượng không khí. Hệ thống phải tuân thủ, đáp ứng theo quy định hiện hành, Thông tư 10/2021/TT- BTNMT ngày 30/06/2021 quy định kỹ thuật quan trắc môi trường và quản lý thông tin, dữ liệu quan trắc chất lượng môi trường, với các thành phần cơ bản bao gồm:

Thiết bị quan trắc không khí xung quanh:

• Thiết bị phân tích thành phần khí gồm các thông số lưu huỳnh đioxit – SO2, Nito đioxit – NO2, Carbon monoxit – CO, Ozon – O3, … và một số thành phần khác 
• Thiết bị đo bụi gồm các thông số: hạt bụi có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 10 micromet – PM 10; hạt bụi mịn có đường kính nhỏ hơn hoặc bằng 2.5 micromet – PM 2.5, tổng bụi – TSP;
• Thiết bị đo các thông số khí tượng gồm các thông số nhiệt độ, độ ẩm không khí, tốc độ gió, hướng gió, bức xạ mặt trời, lượng mưa,…
• Thiết bị thu thập và truyền dữ liệu (datalogger)
• Nhà trạm và hệ thống phụ trợ (bao gồm: bình khí chuẩn, camera giám sát, thiết bị chống sét, thiết bị báo cháy báo khói, hệ thống phân phối khí, thiết bị điều hòa nhiệt độ, …)
• Phần mềm giám sát dữ liệu tại chỗ và Sở TNMT tỉnh.

5.4. Hệ thống quan trắc môi trường nước ngầm tự động

Quan trắc môi trường nước ngầm tự động là việc đo lường các chỉ tiêu lưu lượng khai thác, mực nước và chất lượng nước trong các giếng nước sâu cách mặt đất khoảng từ vài chục đến vài trăm mét. Mục đích của quá trình quan trắc mực nước ngầm nhằm giúp cơ quan quản lý và chủ nguồn thải đánh giá hiện trạng nguồn nước cũng như kịp thời phát hiện các tác động xấu từ môi trường đến nguồn nước ngầm dưới lòng đất.

Hệ thống quan trắc nước ngầm bao gồm các thành phần chính:

• Thiết bị đo lưu lượng nước ngầm của hệ thống quan trắc mực nước ngầm tự động: Hoạt động dựa trên nguyên lý điện từ. Dùng để đo lưu lượng nước trong đường ống kín đường kính từ 20mm đến 2000mm.
• Thiết bị đo mực nước ngầm của hệ thống quan trắc mực nước ngầm tự động: Dùng để đo mực nước tĩnh và mực nước động trong giếng nước ngầm dựa vào cơ chế áp lực thủy tĩnh. Tức là dựa vào áp lực từ cột nước lên bề mặt thiết bị để suy ra chiều cao mực nước.
• Datalogger của hệ thống quan trắc mực nước ngầm tự động: Thiết bị truyền dẫn và lưu trữ dữ liệu quan trắc qua internet. Cung cấp các số liệu dưới định dạng file phù hợp với nhu cầu khai thác của đơn vị chủ quản. Các datalogger đặt tại mỗi giếng, dữ liệu từ data logger quản lý tập trung về phòng điều khiển tại nhà máy phục vụ cho việc giám sát nội bộ 24/24 và truyền một cách độc lập từ data logger về thẳng Sở TNMT bằng đường truyền Internet IP, theo phương thức FTP và định dạng file.txt đáp ứng yêu cầu của Sở Tài nguyên và Môi trường. Người dùng có thể bật tắt bơm, điều khiển thiết bị, cấu hình data logger từ xa thông qua Internet, VPN.
• Tủ điện của hệ thống quan trắc mực nước ngầm tự động: chứa màn hiển thị các thiết bị đo và một số thiết bị quan trắc tự động nước ngầm phụ trợ khác tùy theo mục tiêu quan trắc tự động mực nước ngầm trong hố khoan và nhu cầu lắp đặt các thông số đo.

6. LẮP ĐẶT HỆ THỐNG QUAN TRẮC MÔI TRƯỜNG TỰ ĐỘNG BỞI BKCEMS

Các đơn vị có nhu cầu về lắp đặt hệ thống quan trắc môi trường hoàn toàn có thể tự mình thiết kế và mua sắm thiết bị về lắp đặt. Tuy nhiên để làm cho hệ thống quan trắc môi trường chạy ổn định và ít chi phí bảo trì bảo dưỡng, phải đòi hỏi đội ngũ chuyên môn giàu kinh nghiệm. Tại BKCEMS, chúng tôi cung cấp các giải pháp về hệ thống quan trắc môi trường và hệ thống phần mềm quan trắc tự động từ việc tư vấn, thiết kế, lắp đặt một trạm quan trắc môi trường theo tiêu chuẩn quốc tế, với những ưu điểm vượt trội:

• Nhỏ gọn, chi phí hợp lý
• Vận hành với độ tin cậy cao, ít bảo trì bảo dưỡng
• Đáp ứng những yêu cầu giám sát từ các cơ quan môi trường
• Cung cấp kết quả kịp thời nhanh chóng, giúp nhà máy đưa ra những biện pháp giải quyết kịp thời
• Hệ thống được thiết kế linh hoạt, đáp ứng theo yêu cầu thực tế của khách hàng
• Cung cấp phần mềm quản lý trên website & ứng dụng trên điện thoại, giúp việc theo dõi quan trắc trở lên dễ dàng