Theo Sở TN&MT Bình Dương, khởi động xây dựng từ tháng 11/2021 đến tháng 3/2022, phần mềm quan trắc tự động phiên bản đầu tiên của Trung tâm Quan trắc – Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường (Sở TN&MT Bình Dương) đã được hoàn thiện gồm các cấu phần thông tin như: Dữ liệu quan trắc các thành phần môi trường, thông tin về khí tượng – thủy văn, thông tin về thời tiết; và một số thông tin về lĩnh vực đất đai như: Tra cứu giá đất và quy hoạch sử dụng đất.

Cùng với đó, phần mềm quan trắc tự động cũng sẽ cung cấp đến cộng đồng một số thông tin của ngành môi trường. Cụ thể: Dữ liệu quan trắc các thành phần môi trường, bao gồm các dữ liệu về các chương trình quan trắc môi trường trên địa bàn tỉnh, như: Quan trắc nước mặt (chỉ số WQI), quan trắc không khí (chỉ số AQI), quan trắc nước dưới đất và quan trắc trầm tích, các dữ liệu quan trắc tự động, liên tục nước mặt và dữ liệu giám sát tự động các nguồn thải trên địa bàn tỉnh.

Giao diện phần mềm quan trắc tự động của Sở TN&MT Bình Dương

Đồng thời, cung cấp đến cộng đồng thông tin về thời tiết như: Thông tin về nhiệt độ, độ ẩm, thời tiết hiện tại và dự báo thời tiết trong vòng 7 ngày kế tiếp trên địa tỉnh; thông tin khác về khí tượng – thủy văn, gồm: Bản tin thủy triều, lượng mưa, thông tin về chế độ xả tại các hồ chứa trên địa bàn tỉnh. Ngoài ra, Trang Thông tin điện tử của Sở TN&MT cũng được liên kết đến các Trang về dữ liệu đất đai, giúp cho người sử dụng có thể tra cứu một số thông tin về giá đất và quy hoạch sử dụng đất.

Cũng theo Sở TN&MT Bình Dương, đến tháng 4/2022, Trung tâm Giám sát, điều hành thông minh (IOC) Bình Dương được thành lập và chính thức đi vào hoạt động, Trung tâm Quan trắc – Kỹ thuật Tài nguyên và Môi trường Bình Dương đã phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông, Viễn thông Bình Dương thực hiện kết nối dữ liệu từ Ứng dụng chia sẻ dữ liệu quan trắc môi trường, đến nay cơ bản đã hoàn thành kết nối dữ liệu từ Ứng dụng này và đưa vào vận hành chung cùng IOC Bình Dương.

Hiện tại, Sở TN&MT Bình Dương đã đề xuất dự án “Đầu tư mở rộng hệ thống quan trắc, chia sẻ cơ sở dữ liệu và quản lý môi trường phục vụ phát triển thành phố thông minh Bình Dương” và hiện đang trình chủ trương đầu tư. Dự án bao gồm 2 hạng mục chính: “Mở rộng hệ thống quan trắc chất lượng môi trường thông minh”, gồm: Mở rộng và hoàn thiện mạng lưới các điểm quan trắc nước mặt tự động, nước dưới đất tự động; phát triển mạng lưới các điểm quan trắc không khí tự động trên địa bàn tỉnh.

Đồng thời, “Nâng cấp phần mềm quan trắc tự động”, bao gồm: Tiếp tục đầu tư, nâng cấp Ứng dụng chia sẻ dữ liệu trên để tiếp tục cải tiến, hoàn thiện về giao diện hiển thị và cập nhật thêm thông tin; đặc biệt là cập nhật tính năng tương tác giữa người dân với cơ quan quản lý trong việc phản ảnh các vấn đề phát sinh về môi trường nhằm nâng cao vai trò của người dân tham gia bảo vệ môi trường. Dự án hoàn thành sẽ là bước nhảy để nâng cao năng lực quan trắc môi trường; hoàn thiện cơ sở dữ liệu quan trắc các thành phần môi trường trên địa bàn tỉnh Bình Dương.

Để có thể giám sát từ xa, một trong những yếu tố cần có là phần mềm quan trắc tự động. Cùng BKCEMS tìm hiểu phần mềm quan trắc tự động được áp dụng cho quan trắc khí thải tự động, quan trắc nước thải tự động, quan trắc không khí xung quanh, quan trắc nước ngầm tự động,… thông qua bài viết dưới đây.

1. GIỚI THIỆU PHẦN MỀM QUAN TRẮC TỰ ĐỘNG

• Tên phần mềm: BKCEMS 2000
• Xuất xứ : BKCEMS/ Việt Nam
• Hệ thống quản lý, giám sát các thông số từ xa trong hệ quan trắc khí thải tự động, liên tục của BKCEMS cung cấp được tính hợp PLC. Các hệ thống máy tính, thiết bị kết nối Internet cài đặt phần mềm BKCEMS 2000 để có thể giám sát tổng quan hệ thống quan trắc khí thải tự động, liên tục với các chức năng: Thu thập các giá trị đo hiện trường để hiển thị tại phòng điều khiển trung tâm, giám sát các thông số đầu ra; Lưu trữ giá trị của các cảm biến theo thời gian để làm tài liệu nghiên cứu cải thiện hệ thống; Đưa ra các cảnh báo và hành động khi giá trị cảm biến đạt ngưỡng cho phép.

2. HƯỚNG DẪN SỬ DỤNG PHẦN MỀM QUAN TRẮC TỰ ĐỘNG

• Các hệ thống máy tính mạng cục bộ và máy tính kết nối Internet cài đặt phầm mềm quan trắc tự động BKCEMS 2000 được cấu hình và thiết lập đăng nhập có thể giám sát toàn bộ hệ thống quan trắc khí thải tự động, liên tục.

2.1. Giao diện phần mềm quan trắc tự động

• Khi khởi chạy phầm mềm quản lý, giám sát hệ thống quan trắc tự động, liên tục sẽ có giao diện bắt đầu như hình 2.1.

Hình 2.1.Giao diện phần mềm

• Tại giao diện này màn hình của phần mềm quan trắc tự động sẽ hiển thị giá trị của các cảm biến đo được dưới dạng giá trị thực, giá trị % và theo dạng đo mức.

2.2. Thiết lập thông số cơ bản của phần mềm quan trắc tự động

• Sau khi khởi chạy ứng dụng, tại màn hình chính Chọn tab “Cài đặt” để tiến đến giao diện cài đặt các thông số cơ bản.

Hình 2.2. Vị trí tab công cụ lựa chọn trên phần mềm quan trắc tự động

• Tại giao diện “Cài đặt” tiến hành cài đặt các thông số cơ bản sau:

+ Giới hạn xả thải cho phép của các thống số đo;

+ Dải đo của thiết bị;

+ Hiệu chỉnh giá trị đo;

Hình 2.3. Giao diện tab “Cài đặt”. 

2.3. Quản lý dữ liệu của phần mềm quan trắc tự động

• Dữ liệu sẽ được lưu trữ và giám sát theo thời gian thực. Mọi thay đổi liên quan đến thông số đo sẽ đều được phần mềm ghi lại mỗi phút một lần, đáp ứng các nhu cầu truy xuất thông tin cũng như nghiên cứu đánh giá để cải tiến thiết bị.
• Tại màn hình giao diện chính, Chọn tab “Dữ liệu” để mở bảng lựa chọn thời gian muốn truy xuất dữ liệu.
• Tại bảng thời gian truy xuất dữ liệu, Chọn ngày, tháng, năm và giờ, để thiết lập thời gian mong muốn truy xuất dữ liệu.

Hình 2.4.Giao diện tab “Dữ liệu” và bảng lựa chọn thời gian truy xuất dữ liệu.

• Sau khi thiết lập giá trị thời gian mong muốn truy xuất dữ liệu, Chọn “In” tại bảng thiết lập thời gian để tiến vào giao diện bảng thống kê dữ liệu lưu trữ của hệ thống quan trắc khí thải tự động, liên tục.

Hình 2.5. Bảng thống kê dữ liệu được truy xuất theo giời gian.

2.4. Cảnh báo vượt ngưỡng của phần mềm quan trắc tự động

• Hệ thống cảnh báo khi giá trị đo vượt quá 70%, 90% và 100% giá trị cho phép, đồng thời đưa ra các phương án tương ứng với từng cảnh báo.
• Cảnh báo vượt 70% giá trị cho phép, tại giao diện chính thông số vượt ngưỡng cho phép sẽ báo tín hiệu nháy màu vàng tại vị trí hiển thị giá trị đo của thông số đó.

Hình 2.6. Màn hình hiển thị khi có cảnh báo vượt 70% giá trị cho phép

• Cảnh báo vượt 90% giá trị cho phép, tại giao diện chính thông số vượt ngưỡng cho phép sẽ báo tín hiệu nháy màu đỏ tại vị trí hiển thị giá trị đo của thông số đó.

Hình 2.7. Màn hình hiển thị khi có cảnh báo vượt 90% giá trị cho phép.

• Cảnh báo vượt 100% giá trị cho phép, cảnh báo sẽ xuất hiện trong tab Cảnh báo trên màn hình chính và đồng thời đưa ra hoạt động cải thiện giá trị cảm biến. Tại giao diện màn hình chính khi có cảnh báo vượt ngưỡng 100%, Chọn tab “Cảnh báo” để tiến đến giao diện cảnh báo. Tại giao diện cảnh báo vượt ngưỡng 100% giá trị cho phép, thông tin về giá trị vượt ngưỡng sẽ được thể hiện, đồng thời hệ thống sẽ đưa ra các hoạt động cải thiện nhằm khắc phục sự cố.

Hình 2.8. Giao diện tab “Cảnh báo” khi có cảnh báo vượt ngưỡng 100%

2.5. Đồ thị giá trị của thông số đo theo thời gian của phần mềm quan trắc tự động

• Tại giao diện màn hình chính, Chọn tab “Đồ thị” để tiến đến giao diện đồ thị giá trị của thông số đo theo thời gian.
• Tại giao diện đồ thị giá trị của thông số đo theo thời gian, màn hình sẽ hiện thị giá trị thông số đo theo dạng đồ thị theo thời gian kèm theo các thông tin cảnh báo vượt ngưỡng tại thời gian cụ thể. Nhằm mục đích giám sát thông số theo thời gian thực, giúp đưa ra đánh giá về hệ thống quan trắc cũng như giám sát và đánh giá hệ thống xả thải của nhà máy, kịp thời phát hiện cũng như xử lý khi có sự cố phát sinh. Phần mềm quan trắc tự động giúp quản lý dữ liệu hiệu quả, logic dễ dàng cho việc truy xuất và báo cáo số liệu khi cần thiết.

Hình 2.9. Giao diện đồ thị của phần mềm quan trắc tự động với giá trị thông số đo theo thời gian

3. MỞ RỘNG HỆ THỐNG PHẦN MỀM QUAN TRẮC TỰ ĐỘNG

• Hệ thống phần mềm quan trắc tự động được tích hợp các trạm quan trắc khí, nước trong cùng một xưởng có cùng mạng Lan hoặc các xưởng có vị trí địa lý khác nhau. Để giám sát, quản lý hệ thống nào lựa chọn hệ thống đó trên giao diện khởi chạy phần mềm.

Hình 3.1. Giao diện lựa chọn trạm giám sát quan trắc

• Các hệ thống quan trắc tự động, liên tục có thể kết nối với nhau nhằm mục đích giám sát, quản lý đồng thời các hệ thống quan trắc tự động, liên tục.

Hình 3.2. Giao diện giám sát 2 trạm quan trắc khí thải tự động, liên tục